به گزارش اقتصادنیوز، یکی از پرکاربردترین پروژه‌های شهری در پایتخت که کمبود آن در همه سال‌های اخیر به‌عنوان یک دغدغه در شهر مطرح بوده بعد از 10 سال، روز گذشته آماده بهره‌برداری شد. این پروژه «باغ کتاب» نام دارد و قرار است با راه‌اندازی آن 5/ 6 هکتار از عرصه تپه‌های عباس‌آباد تهران به پاتوق کتابخوانی در پایتخت تبدیل شود. طبق اعلام مدیران شهری این مجموعه دارای کاربری‌های متعدد فرهنگی است که بزرگ‌ترین آن متعلق به نمایشگاه و فروشگاه کتاب با 14 هزار مترمربع زیربنا است. علاوه بر این مجموعه دارای یکسری کاربری‌های مکمل شامل 6 هزار مترمربع تالارهای علم و تجربه، 1700 مترمربع نگارخانه هنری و کافه هنر، 25 هزار مترمربع بام و دیوار سبز، 8 سالن سینما و یک سالن تئاتر روباز است. پروژه احداث باغ کتاب تهران طبق اعلام سایت رسمی این پروژه در تیرماه 86 در دستور کار مدیریت شهری تهران قرار می‌گیرد اما به دلایل قابل تامل، ساخت و تکمیل آن 10 سال به طول می‌انجامد.

مدیران شهری پایتخت علت طولانی‌شدن ساخت پروژه باغ کتاب را کمبود منابع مالی عنوان کردند، این درحالی است که ساخت این پروژه 280 میلیارد تومان هزینه در برداشته است که در مقایسه با منابع ابرپروژه‌های ساخته شده از سوی شهرداری طی سال‌های گذشته رقم چندان زیادی نیست. هزینه احداث باغ کتاب تهران که بخشی از آن به دلیل تحمیل بارتورمی ناشی از تاخیر در ساخت پروژه بود، کمتر از 300 میلیارد تومان بوده که این عدد یک پنجم هزینه ساخت ابرپروژه اتوبان دوطبقه صدر برآورد می‌شود. مطابق با آنچه در مورد روند پیشرفت فیزیکی این پروژه طی سال‌های گذشته اعلام شده‌است: پروژه باغ کتاب در سال 87 معادل 20 درصد، در سال 89 معادل 50 درصد، در سال 90 معادل 70، در سال 91 معادل 87 و در سال 92 معادل 91 درصد پیشرفت کرده ‌است. در حال حاضر نیز طبق آخرین مرحله پیشرفت فیزیکی که در این سایت درج شده معادل 5/ 94درصد ثبت شده است، بنابراین به نظر می‌رسد بخش‌هایی از عرصه 5/ 6 هکتاری باغ کتاب به‌طور کامل به بهره‌برداری نرسیده‌است و در قالب طرح توسعه در سال‌های آتی قرار است به بهره‌برداری کامل برسد. کارشناسان شهری معتقدند: مدیریت شهری پایتخت در همه دوره‌های گذشته با غفلت از تامین سرانه‌های فرهنگی-تفریحی و رفاهی عمده اولویت خود را در اجرای پروژه‌های شهری به ابرپروژه‌هایی اختصاص داده که چندان دغدغه شهروندان نبوده و کمترین ارتباط را با نیاز اجتماعی شهروندان برقرار کرده ‌است.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد پروژه باغ کتاب اگرچه می‌تواند نیاز فرهنگی کودکان و بزرگسالان را همزمان برطرف کند، اما دو نقص اصلی دارد که اگر رفع شود می‌توان انتظار داشت به پاتوق کتابخوانی در پایتخت تبدیل شود. نقص کلیدی اول این پروژه در مقطع فعلی به موضع‌گیری ناشران بزرگ نسبت به این پروژه باز می‌گردد. قرار است 70 هزار عنوان کتاب در این باغ عرضه شود، اما تاکنون اطلاعات 30 هزار نسخه کتاب به ثبت رسیده که عمده آنها مربوط به گروه سنی کودک و نوجوان است.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد: اگرچه مدیران شهری برای جذب ناشران در باغ کتاب مذاکره و رایزنی‌هایی در دست‌کم یکسال اخیر شروع کرده‌اند، اما به دلیل یک دغدغه مشترک بین ناشران به ویژه ناشران گروه سنی بزرگسال، تاکنون باغ کتاب موفقیت موثری در جذب ناشران برای انتقال آنها از نقاط پراکنده سطح شهر به این مکان نداشته است. دغدغه ناشران به موضوع میزان استقبال شهروندان از باغ کتاب بازمی‌گردد. به گفته آنها در صورتی که استقبال شهروندان از فروشگاه و نمایشگاه دائمی کتاب در این باغ کم باشد، ناشران با کاهش فروش مواجه خواهند شد. کارشناسان شهری معتقدند این نقص می‌تواند از طریق ارائه تسهیلات از سوی شهرداری به ناشران رفع شود. اما تاکنون نه تنها تسهیلاتی برای حضور ناشران بزرگ در این باغ اختصاص پیدا نکرده ‌است، بلکه شیوه واگذاری فضا به شکل مزایده‌ای بوده که قطعا نمی‌تواند پاسخگوی دغدغه ناشران باشد.

نقص کلیدی دوم احداث باغ کتاب، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم مراجعه شهروندان و اهالی کتاب به باغ کتاب است.

باغ کتاب در حال حاضر پارکینگ مجهزی ندارد و قرار است پارکینگ طبقاتی در جوار این پروژه ساخته شود، اما هنوز آماده بهره‌برداری نیست. این در حالی است که تجربه بهره‌برداری از پروژه‌های تفریحی-رفاهی در شهر تهران از جمله پارک آب‌وآتش، دریاچه چیتگر و... نشان می‌دهد فقر شدید فضای پارک خودرو و سختی در مراجعه شهروندان به چنین فضاهایی حتی با وجود شبکه مترو و حمل‌ونقل عمومی در استفاده مکرر شهروندان از این فضا مشکلاتی را به وجود آورده‌است. باتوجه به اینکه پروژه باغ کتاب به تازگی راه افتاده اولین مراجعه شهروندان به این مکان اگر با سختی در ورود و خروج همراه باشد در مراجعه بعدی شهروندان به این مکان اثر منفی می‌گذارد. در این میان آنچه اهمیت دارد این نکته است که شهر تهران به چنین مکان‌هایی که در قالب یک مجموعه فرهنگی باشد، نیاز دارد و این بهره‌برداری دیر اتفاق افتاده و باید برطرف شود. علاوه بر مشکل پارکینگ، ترافیک سرسام‌آور معابر اطراف این پروژه به خصوص بزرگراه شهید حقانی از دیگر چالش‌های افتتاح باغ کتاب است.

آینده نمایشگاه کتاب خارج از پایتخت

گفته‌های مدیران شهری در مورد ویژگی‌های پروژه باغ کتاب نشان می‌دهد در حال حاضر دو دیدگاه مختلف در مدیریت شهری در مورد آینده نمایشگاه کتاب وجود دارد. گروهی از مدیران شهری عنوان می‌کنند این نمایشگاه قرار است جایگزین نمایشگاه دائمی کتاب که به تازگی به محل شهر آفتاب منتقل شده است شود، اما گروهی دیگر با لحاظ این دیدگاه که حجم مراجعه شهروندان به نمایشگاه دائمی کتاب منجر به بروز بار ترافیکی گسترده درون شهری می‌شود و دقیقا به همین دلیل این نمایشگاه به خارج از شهر منتقل شده است، عنوان می‌کنند قرار نیست باغ کتاب جایگزین نمایشگاه دائمی شود.

6سال کار مفید

علیرضا جعفری مدیر عامل سازمان توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران در پاسخ به چرایی طولانی شدن پروسه احداث مجموعه باغ کتاب تهران به «دنیای اقتصاد» گفت: استارت اصلی کار این پروژه از سال 88 بوده ‌است اما در این مدت به دلیل محدودیت منابع مالی در اصل کار مفید برای راه‌اندازی این پروژه 6 سال بوده‌است. او درعین حال افزود: سازه و معماری این مجموعه از سوی مهندسان داخلی اجرا و استانداردسازی شده ‌است. به گفته وی دو ایستگاه مترو حقانی و همت در شمال و جنوب این پروژه قرار گرفته‌اند که می‌تواند باعث ایجاد سهولت در دسترسی به این مجموعه شود.

چند ویژگی ممتاز باغ کتاب تهران

باغ کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین کتاب‌فروشی جهان در دو بخش کودک و بزرگسال توصیف کرد که 25 هزار مترمربع زیربنا دارد و مجموعا 400 هزار عنوان کتاب در آن عرضه شده است. این مجموعه فرهنگی و تفریحی را می‌توان به پردیس بزرگ علمی کودک و نوجوان با وسعت 12 هزار مترمربع نیز تشبیه کرد که به‌عنوان یک شهربازی علمی قابل بهره‌برداری برای کودکان و نوجوانان است. بزرگ‌ترین گالری هنری کشور با مساحت هزار و 700 مترمربع به‌عنوان فضایی برای عرضه آثار هنری از جمله نقاشی و هنرهای تجسمی در باغ کتاب تهران در نظر گرفته شده است. ارزش دیگر مجموعه باغ کتاب در این نهفته است که همه این فضاهای فاخر در دل باغی بزرگ و در میان فضای سبز اراضی عباس‌آباد پیش‌بینی شده و مراجعه‌کنندگان با قدم زدن در این فضاهای مفرح و جذاب می‌توانند از این مجموعه دیدن کنند.

از سوی دیگر باغ کتاب تهران در مجاورت فرهنگستان زبان و ادب فارسی، کتابخانه ملی ایران و باغ موزه دفاع مقدس قرار گرفته و در نتیجه یک مجموعه عظیم فرهنگی با این همجواری مراکز فرهنگی بزرگ در اراضی عباس‌آباد شکل گرفته است. از دیگر ویژگی‌های ممتاز این مجموعه، پیش‌بینی 25 هزار مترمربع فضای باز روی بام کتابفروشی باغ کتاب تهران است و علاوه بر بام سبز، 20 هزار مترمربع از اراضی باغ کتاب نیز سبز شده است تا فضای مناسبی برای تفرج مراجعان نیز فراهم شود.

یکی از متفاوت‌ترین بخش‌های باغ کتاب تهران، باشگاه رباتیک است. اعضای این باشگاه می‌توانند دوره‌های تخصصی هوش مصنوعی را بگذرانند و اطلاعات خود را با سایر اعضا در این باشگاه و باشگاه‌های مشابه دراقصی نقاط جهان به اشتراک بگذارند که این موضوع، ویژگی ممتاز باغ کتاب است و نوجوانان را بیش از پیش به استفاده از امکانات این مجموعه ترغیب می‌کند. باغ کتاب تهران در چهار بلوک اصلی طراحی و تفکیک شده است. بلوک A شامل فروشگاه دائمی و موضوعی کتاب و بلوک B مشتمل بر گذر فرهنگ است که ورودی‌های اصلی، دالان شگفت‌انگیز و انبار در آن قرار دارد. بلوک C شامل آمفی تئاتر روباز، آمفی تئاتر اصلی، نگارخانه و فروشگاه محصولات فرهنگی است و بلوک D نیز مشتمل بر نمایشگاه تخصصی، سالن کودک و نوجوان و کارگاه‌های کودکان و نوجوانان است. علاوه بر چهار بلوک اصلی باغ کتاب، این پردیس فرهنگی شامل استودیو، بلوار، نمازخانه، رستوران و دریاچه است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، در حال حاضر بزرگ‌ترین کتابفروشی جهان، شعبه اصلی فروشگاه «بارنز» و «نوبل» در نیویورک با مساحت 14 هزار و 300 مترمربع است و بعد از آن به ترتیب کتابفروشی «پاول درپورتلند» آمریکا با مساحت 6 هزار و 300 مترمربع و کتابفروشی «استرند» با مساحت 5 هزار مترمربع در نیویورک قرار دارند. این در حالی است که کتابفروشی باغ کتاب تهران با 25هزارمترمربع مساحت با مجموع مساحت کتابفروشی‌‌های اول، دوم و سوم جهان برابری می‌‌کند و به عبارتی، وسعت باغ کتاب تهران معادل مساحت مجموع سه کتابفروشی بزرگ جهان است. باغ کتاب تهران از 10 صبح تا 10 شب باز است و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق ایستگاه مترو شهید حقانی و خودروهایی که برای انتقال بازدیدکنندگان در این ایستگاه پیش‌بینی شده، به این مجموعه فرهنگی دسترسی پیدا کنند.