امیرمسعود انوش‎فــر-معمار

امیرمسعود انوش‎فــر -معمــــاری ایـــران؛ در آغاز یک رنسانس

  • پنجشنبه 10 خرداد 1397 ساعت 12:30

اخبار => مقاله های معماری و شهرسازی

امروزه صحبت‎های بسیاری در باب معماری ایرانی و یا به‎عبارتی فضای ایرانی، هویت ایرانی، خانه‎ی ایرانی و حتی اصطلاح انگلیسی پرشین روم (Persian Room) است.
امیرمسعود انوش‎فــر -معمــــاری ایـــران؛ در آغاز یک رنسانس

امروزه صحبت‎های بسیاری در باب معماری ایرانی و یا به‎عبارتی فضای ایرانی، هویت ایرانی، خانه‎ی ایرانی و حتی اصطلاح انگلیسی پرشین روم (Persian Room) است.
اما مفهوم این واژه‌ها چیست؟ در واقع؛ معنای این واژه برای هر کسی نسبت به قشر فرهنگی‌اش متفاوت است و حتی میان معماران و سازندگان ساختمان نیز تعابیر مختلفی دارند!

تازگی‌ها بحث معماری ایرانی و اسلامی در مقابل معماری مدرن و یا کلاسیک غربی بسیار است و صاحب‌نظران به نقدهایی جدی در این رابطه پرداخته‌اند. امروز به نماهای شهری تهران، اعتراضات بسیاری است و در سازمان‌های مربوطه برای نماهای شهری ضوابطی را در شهرداری مصوب کرده‌اند و حتی به فضای داخلی بناهای ایرانی توجه ویژه‌ای می‌شود.
در این رابطه سه مسئله وجود دارد که بایستی بررسی شود؛
1. چرا در این زمان این مسئله مطرح شده است و ریشه‌ی آن چیست؟
2. معماری ایرانی و فضای ایرانی چیست و تعابیر موجود چه هستند؟
3. راه‌حل چیست؟ سمت و سوی آن کدام است و آینده را چگونه می‌توان دید؟
درباره‌ی مسئله‌ی اول؛ به نظر من فرآیند ســاخت‌و‌سازهای جدیدی که با سبک کلاسیک غربی شکل گرفته و به‌نحوی مورد اعتراض نخبگان و منتقدان معماری قرار گرفته‎اند، به مدیریت شهری هم رسیده است. بی‌هویتی معماری ایرانی و امروزی که غالباً در آپارتمان‌های لوکس شکل گرفته است، چهره‌ی دیگری را به شهر تهران داده است.
این رویکرد در معماری، ریشه در تقاضای آن دارد و الگوسازی لوکس کلاسیک غربی به‌عنوان راه‌حل توسط عده‌ای از معماران ارائه شده است. حتماً نیازی وجود داشته که بایستی بررسی‌های اجتماعی و اقتصادی آن را دید. این معماری حاکی از عدم شناخت معماران و سازندگان از معماری ایران است.

و پرسش این است که؛ معماری ایرانی و امروزی لوکس چیست؟ مگر ما در سبک معماری دوران صفوی و قاجار، معماری ایرانیِ فاخر یا لوکس نداشته‌ایم؟ شاید آن را ندیده‌ایم و یا اگر دیدیم، معماری سنتی و گذشته‌گرا دیده بودیم و یا آن را رها کردیم و به کپی کردن از غرب رسیدیم. شاید این معماری، تحقیرآمیز بوده است که به سمت آن نرفته‌ایم و شاید ریشه از زمان عهد‌نامه‌ی ترکمان‌چای دارد که تحقیر شده‌ایم و غرب برای ما تبدیل به یک الگو شد. شاید انقلاب‌های صنعتی و تحول در دنیا ما را به دنیای خودش برده است. البته تحولات صنعتی در همه‌ی جهان تأثیر داشته اما کم‌وبیش کشورهایی همچون ژاپن، مراکش و ... در معماری معاصر، هویت‌ها را در نظر گرفتند و هم‌پا با تحولات پیش رفتند. تناقض و مدرنیته بحثی طولانی است! ما می‌بایست از تجربه‌های جهانی استفاده کنیم. زمانی که فرانسوی‌ها، الجزایر و مراکش را به استعمار خود درآوردند، ابتدا معماری خودشان را ساختند ولی بلافاصله به معماری آنجا رسیدند و یک راه‌حل محلی ارائه دادند؛ تجربه‌ی معماری مورِسک در الجزایر و مراکش بسیار جالب و قابل تأمل است. حتی نقش معماران فرانسوی در ایران همانند «آندره گدار» در ایجاد فضاهای ایرانی مانند موزه‌ی ملی ایران و حافظیه‌ی شیراز قابل بررسی است که چگونه یک معمار فرانسوی، ایرانی اندیشید و معماری با هویت ایرانی ساخت؟! ادامه‌ی این راه در معماری شاگردان آنها مانند هوشنگ سیحون، کامران دیبا، نادر اردلان، کیوان خسروانی، مهوش عالمی، بهروز بیات، حسین امانت و ...، نمایان‌گرِ تلاش و حرکت با‌ارزش این معماران بوده است. امروز با موجِ احیای بناهای تاریخی در شهرهای ایران، این موضوع بیشتر مطرح می‌شود که چه ارزش‌هایی در این معماری وجود دارد که البته و متأسفانه دیده نمی‌شود! پس در پاسخ به پرسش اول باید بگوییم؛ جا دارد که به‌جای معماریِ کپی و فُرمال غربی (Roman) از معماری خودمان اقتباس کنیم و جای دور نرویم!

پرسش دوم هم این بود که این معماری (معماری ایرانی) چیست؟
حتماً و حتماً شناخت می‌خواهد و متأسفانه در این زمینه، حرکت‌های کمی کرده‌ایم.
نه در 600 واحد آموزش معماری، تدریس درستی می‌شود و نه منابع قابل تأملی در این زمینه وجود دارد. درک‌های مختلفی از معماری ایرانی هست. عده‌ای آن را قهوه‌خانه‌ی سنتی می‌دانند که یک کشکول درویش و گلیم قشقایی داخل آن را شکل می‌دهد و عده‌ای با آجرکاری قاجار و کاشی‌کاری مسجدی، نماهایی با فرم‌های بی‌تناسب خلق می‌کنند! عده‌ای هم آن را کپی‌سازی عین‌به‌عین می‌دانند. حتی در احیای بناهای قدیمی که مرمت اصولی را انجام داده‌اند، شاهد بی‌سلیقگی‌های بسیاری در طراحی داخلی و جزئیات نهایی معماری هستیم که باز هم ناشی از عدم شناخت است.
الحاقات بی‌تناسب، دکورهای بی‌ربط، لامپ‌ها و آویزهای بی‌ریخت!
نمونه‌هایی از این دست را می‌توان در خانه‌هایی نظیر مجموعه‌ی فهادان یزد، حمام خان کاشان، خانه‌ی بسیار زیبای ابرکوه و یا کاروانسرای بیستون به چشم دید.
ما در این زمینه می‌توانیم کارهای بسیاری انجام دهیم و حداقل یک فضای قدیمی ایرانی را درست طراحی کنیم و فینیشینگ (Finishing) مناسبی ارائه دهیم. تجربه‌ی مراکش در این زمینه بسیار جالب است؛ مرمت خانه‌هایی مانند مجموعه‌ی مامونیا و تبدیل آن به یک هتل پنج ستاره و کارهای اخیر در هند نمونه‌هایی از تلاش‌های خارجی‌ها هستند. ما از تجربه‌های جهان می‌بایست بهره‌مند شویم.
ما در حال حاضر در حال ساخت 200 مجموعه‌ی هتل در ایران هستیم و حدود 200 مجموعه‌ی جهانگردی از گذشته هم در حال نوسازی هستند. با این‌حال هنوز یک الگوی مناسب در این زمینه نداریم. از صنایع‌دستی ارزشمندمان در تزئینات طراحی داخلی استفاده نمی‌کنیم.

هویت‌سازی را می‌توان از طراحی داخلی هتل‌ها شروع کرد. معماری هتلِ کابل در افغانستان در بازسازی اخیر، نمونه‌ای از فرهنگ ایرانی در طراحی داخلی هتل است. هتل‌های معتبر تهران هیچ‌یک هویت طراحی داخلی ایرانی ندارند. تصاویر و تابلوها در راهروها و لابی‌ها ربطی به فرهنگ ایران ندارند.
طراحی رستوران‌های ایرانی عموماً از اصالت این فرهنگ بی‌بهره‌اند!
اما در پاسخ به سومین پرسش؛ که آیا راه‌حلی وجود دارد؟
من معتقدم که حتماً وجود دارد اما راه بسیار دشواری در پیش است. مسئله‌ی شناختِ معماری ایران، فرهنگ ایرانی و صنایع‌دستی ایرانی در مرحله‌ی اول و طراحی و معاصر کردن آن در مرحله‌ی بعد می‌تواند راه‌حل درستی باشد. ایران در آغاز یک رنسانس به سر می‌برد. زمان لازم است تا به پاسخ مناسب برسیم. استفاده از تجربه‌های مشابه خارجی، تکثیر تحقیقات و انتشار مطالعات و کتاب‌های آموزشی، معرفی کارهای خوب انجام‌شده در این سبک معماری و فرهنگ‌سازی می‌تواند به جامعه‌ی معماری‌مان کمک کند. معماران ما منابع غنی از فرهنگ معماری ایران در دسترس ندارند. کدام کتاب است که انواع و اقسام رخ‌بام‌های ایرانی را نشان بدهد؟ در کجا فرم طراحی پنجره‌ها و نرده‌ها را در ادوار مختلف تاریخ تا امروز معرفی کرده‌اند؟ درباره‌ی کف‌سازی، تزئینات دیوار و سقف، آینه‌کاری‌ها و گچ‌بری‌ها منابع بسیار اندکی در اختیار داریم.
خوشبختانه تحول هنر معاصر ایرانی از جنبش سقاخانه تا امروز این حرکت را در هنرهای تجسمی پیش برده است. امروز؛ طراحان ایرانی جای بسیاری دارند که بتوانند آنها را تکمیل کنند و به‌صورت هنرهای کاربردی در معماری امروز ایران به‌کار بگیرند. معماران ما تازه با خاصیت‌های معماری ایرانی از لحاظ درک فضایی و شیوه‌ی زندگی آشنا شده‌اند و تلاش می‌کنند تا آنها را به‌کار ببندند و راه‌حل‌های امروزی ارائه دهند. عدم شناخت فنی در معماری ایرانی هنوز در بسیاری از معماران ما وجود دارد و آنها مجبورند کپیِ لوتوس غربی را به‌کار ببرند. این رنسانس آغاز شده است و هنوز در ابتدای آن هستیم. امیدوارم در مقاله‌های بعدی به معرفی نمونه‌های موفق برسیم و این داستان را ادامه دهیم.

 


ارسال نظر

ارسال


قانون جهش تولید مسکن در تقابل خوشبین‌ها و بدبین ها

قانون جهش تولید مسکن در تقابل خوشبین‌ها و بدبین ها

مجلس شورای اسلامی قانون جهش تولید مسکن را که مطابق شعارهای انتخاباتی ابراهیم رئیسی بود تصویب کرد تا بعد از مدت‌ها یک نهضت بزرگ مسکن‌سازی در کشور شکل بگیرد با این حال کارشناسان اقتصادی درباره این طرح نظرات مختلفی دارند

 از کاهش نرخ تورم تا کاهش نرخ در بازار بین بانکی

از کاهش نرخ تورم تا کاهش نرخ در بازار بین بانکی

ارائه منظم روند ماهانه تحولات اقتصادی و اقدامات سیاستی بانک مرکزی

 آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن افزایش یافت

آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن افزایش یافت

در حالی طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی قرار بود آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن حدود ۲۰۰ میلیون تومان باشد که این مبلغ به ۳۲۰ میلیون تومان افزایش یافته است.

هزینه وام مسکن گرانتر شد | برای دریافت وام ۴۸۰ میلیونی زوجین چقدر باید خرج کنیم؟

هزینه وام مسکن گرانتر شد | برای دریافت وام ۴۸۰ میلیونی زوجین چقدر باید خرج کنیم؟

هزینه اوراق تسهیلات مسکن نسبت به هفته قبل اندکی رشد داشته و بر این اساس متاهل های ساکن پایتخت برای تهیه این اوراق باید بیش از ۱۳۴ میلیون تومان پرداخت کنند.

تعیین تکلیف 2 هزار متر اراضی استان تهران

تعیین تکلیف 2 هزار متر اراضی استان تهران

استاندار تهران گفت: بلندمرتبه‌سازی بدون در نظر گرفتن پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی و زیرساخت‌های لازم در درازمدت آسیب‌زا می‌باشد.

خانه های سنتی ایرانی

خانه های سنتی ایرانی

با نگاهی به معماری سنتی ایرانی، نقش و جایگاه ویژه خانه به عنوان یک المان مهم در معماری آشکار می شود. این عناصر که دارای روش ها و تکنیک های مختلف ساخت و اجرا می باشند دارای ویژگی های متفاوتی بر اساس اقلیم و فرهنگ هر منطقه هستند.

ویژگی مهم معماری سنتی ایرانی

ویژگی مهم معماری سنتی ایرانی

کاشی کاری های زینتی و شاهکارهای مهندسی هوشمندانه، حاکی از قدرت معماری ایرانی طی قرون متمادی اند. با داشتن بیست میراث جهانی یونسکو در ایران هیچ گاه با کمبود مکان های دیدنی مواجه نمی شوید.

سنگ آنتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سنگ آنتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سنگ آنتیک سنگی است که از کنار هم قرار گرفتن قطعه سنگ های کوچک شکسته در کنار هم به وجود می آید. معمولا این سنگ از سنگ های طبیعی تراورتن و مالون تشکیل می شود و بدون رنگ به صورت طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند.

مصوبه کمک هزینه مسکن کارگران ابلاغ شد

مصوبه کمک هزینه مسکن کارگران ابلاغ شد

معاون اول رئیس جمهور مصوبه مربوط به تعیین کمک هزینه مسکن کارگران مشمول قانون کار در سال ۱۴۰۱ را ابلاغ کرد.

هزینه ساخت برج مسکونی چقدر است؟

هزینه ساخت برج مسکونی چقدر است؟

هزینه ساخت هرگونه ساختمان مسکونی اعم از آپارتمان، برج، ویلا و غیره در چند سال گذشته بین 15 تا 30 درصد افزایش داشته است .

اصل ۳۱ قانون اساسی؛ حق مسکن از رویا تا واقعیت

اصل ۳۱ قانون اساسی؛ حق مسکن از رویا تا واقعیت

"داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند."

کدام صاحبخانه‌ها تنبیه مالیاتی می‌شوند؟/ دور زدن مصوبه افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها

کدام صاحبخانه‌ها تنبیه مالیاتی می‌شوند؟/ دور زدن مصوبه افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها

بررسی آگهی های خرید و فروش و رهن و اجاره مسکن در سایت‌ها حاکی از آن است که میانگین قیمت رهن کامل واحدهای نوساز در پایتخت ۵۳۹ میلیون تومان است.

بازارهای جهانی با بازگشت نفت ایران به تعادل می‌رسد

بازارهای جهانی با بازگشت نفت ایران به تعادل می‌رسد

اوجی گفت: وضع بازار جهانی نفت به گونه‌ای است که بازگشت نفت ایران به بازار می‌تواند به‌طور قابل توجهی پاسخگوی نیاز مشتریان و عامل ایجاد تعادل و آرامش در بازار‌های جهانی باشد.

تورم  ارزش دلار چه بر سر اقتصاد دنیا می آورد؟

تورم ارزش دلار چه بر سر اقتصاد دنیا می آورد؟

افزایش ارزش دلار در یک سال اخیر یکی از مهمترین خبرهای اقتصادی این روزها است.

بنچاق چیست و چه تفاوتی با سند دارد؟

بنچاق چیست و چه تفاوتی با سند دارد؟

زمان‌های قدیم‌تر بنچاق مورد استفاده قرار می‌گرفته است و کاملا منطقی است که افراد مدرن اطلاع کمتری از این نوع سند داشته باشند. در کشورمان ایران، اسنادی مالکیت مانند مبایعه‌نامه، بنچاق و قولنامه در طول تاریخ استفاده‌های مختلفی داشته است.

زمین ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن تامین شد

زمین ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن تامین شد

طرح نهضت ملی مسکن یکی از طرح‌های کلان دولت سیزدهم در بخش مسکن است که سیاستگذاری برای اجرای ۴ میلیون واحد مسکونی در طی چهار سال را در برنامه قرار داده است.

بازسازی ساختمان و دکوراسیون خانه

بازسازی ساختمان و دکوراسیون خانه

ساختمان همانند یک نوزاد همواره احتیاج به مراقبت و تعمیرات دارد. رفته رفته با فرسوده شدن مصالح بکار رفته در بنا مشکلات گوناگونی از قبیل ترک، شکستگی، تخریب، آلودگی‌های انسانی، جانوری و محیطی، مشکلات تاسیساتی و غیره بوجود می‌آید.

تیمچه قم بزرگترین سقف ضربی جهان

تیمچه قم بزرگترین سقف ضربی جهان

تیمچه قم به عنوان بزرگترین سقف ضربی جهان و شاهکار هنر و معماری ایرانی است که به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در بازار مسکن ترکیه چه خبر است؟

در بازار مسکن ترکیه چه خبر است؟

بر اساس داده‌های یک اتاق فکر معتبر قیمت اجاره بها نسبت به سال گذشته در ماه فوریه ۸۴.۲ درصد افزایش یافته است. این افزایش قیمت در استانبول، آنکارا و سومین شهر بزرگ ترکیه یعنی ازمیر از ۱۰۰ درصد فراتر رفت.

برخی مشاوران املاک ماهی هزار کدرهگیری صوری برای وام ودیعه می‌دهند

برخی مشاوران املاک ماهی هزار کدرهگیری صوری برای وام ودیعه می‌دهند

عضو هیئت مدیره اتحادیه مشاوران املاک گفت: برخی دفاتر املاک بدون پروانه، در یک ماه هزار کد رهگیری صوری اجاره مسکن برای دریافت وام ودیعه صادر می کنند.