اما باوجود تمامی محدودیت‌های پیش روی زنان ایرانی برای کسب کرسی در مدیریت شهری کشور، این روزها خبرهای خوشی به‌گوش می‌رسد. انتخاب چندین شهردار زن آن‌نیز برای نخستین‌بار در برخی استان‌های کشور، امید را در دل زنانی که در اندیشه شهردار شدن هستند، زنده کرده است.

ماجرای شهردار شدن در همایش زنان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، شیفته بدرآذر موفق شد عنوان اولین بانوی شهردار آذربایجان شرقی را به‌نام خود ثبت کند. او با کسب اکثریت آرا شهردار شهر سهند در آذربایجان شرقی شده است. او پس از مشاهد پیشرفت نیروهای دست‌پروده خویش که همگی آن‌ها از قضا مرد بودند، به این باور رسید که می‌تواند پله‌های ترقی را طی کند و به رویای شهردار شدن خویش جامعه عمل بپوشاند.

شهرداری سهند اولین کرسی مدیریت شهری شیفته بدرآذر نیست. سرنوشت او 10 سال پیش به‌ یک‌باره تغییر کرد. بدرآذر  درباره ماجرای شهردار شدن‌ در تبریز می‌گوید:« همه ماجرا از شرکت در همایشی برای زنان شروع می‌شود. در آن همایش، شهردار تبریز نیز حضور داشت. در بخشی از مراسم که نوبت به سخنرانی آقای شهردار رسید، او درحین سخنرانی خود پیشنهادی را مطرح کرد. شهردار تبریز از زنان شرکت‌کننده درخواست کرد که برای شهردار شدن اعلام آمادگی کنند. در میان آن جمعیت 600 نفری تنها زنی که دست خود را بالا برد و به این پیشنهاد شهردار تبریز پاسخ داد، من بودم. پس از آنکه اعلام آمادگی کردم، به شهردار تبریز درباره رزومه کاری‌ام توضیحاتی دادم. از آنجایی که به‌اعتقاد خودم برای شهردار شدن سابقه مدیریتی و توانایی اجرایی خوبی داشتم، با اعتماد به‌نفس بالایی بخشی از رزومه خود را شفاهی ارائه کردم. پس از آن نیز رزومه کامل را به دفتر شهردار ارسال کردم. پس از گذشت یک هفته از دفتر شهردار با من تماس گرفته و اعلام کردند، شما را به‌عنوان شهردار منطقه 6 تبریز انتخاب کرده‌ایم».

شهردار شدن رویای من بود

بدرآذر معتقد است زنان اگر بخواهند می‌توانند پیشرفت کنند و در این راه البته باید مصمم و محکم در برابر مشکلات بایستند. او ادامه می‌دهد:«در کارنامه خود 22 سال سابقه کار اجرایی در شهرداری دارم. درحال حاضر نیز دانشجوی دکترای شهرسازی هستم. در دانشگاه‌های تبریز و سهند در زمینه شهرسازی نیز تدریس می‌کنم. اما آن زمان که برای شهردار شدن دستان خود را بالا بردم، در کارنامه خود عناوینی همچون معاونت شهرسازی و کارشناس ویژه بازرسی را داشتم.

شهردار شدن رویای من بود چرا که آرزوهای بزرگی برای شهر داشتم. می‌خواستم این فرصت به‌وجود بیاید تا ایده‌هایی را که در شهرسازی تدریس می‌کردم، به واقعیت تبدیل کنم.

آن سال‌ها در شهرسازی شهرداری مدیر بودم و با چشم خود می‌دیدم که آقایانی که جزو نیروهای من بودند، چگونه پله‌های ترقی را طی کرده و پیشرفت می‌کنند اما من همچنان در همان جایگاه مانده بودم. در میان رویای شهردار شدن و پیشرفت نیروها، یک مساله ذهن من را مشغول کرده بود؛ جنسیت نمی‌تواند مانع موفقیتم شود. به‌همین دلیل برای خود هدفی را مشخص کرده و تمام برنامه‌ریزی را در آن راستا انجام دادم. تلاش‌های شبانه‌روزی جواب داد و به‌عنوان اولین شهردار زن تبریز انتخاب شدم. چهار سال شهردار مناطق 6 و 9 تبریز بوده‌ام».

باور مردانه را عوض کردم

بدرآذر درباره شهرداری زنان در جامعه مردسالار می‌گوید:« در ابتدا کارمندان آقا نمی‌توانستند با شهرداری یک زن کنار بیایند. پذیرفتن مدیریت زن برای آن‌ها دشوار بود. همچنین شک و تردیدهای بسیاری در توانایی اجرای زنان به‌لحاظ فنی در پروژه‌های عمرانی وجود داشت. اما با تلاش و جدیت توانستم این دیدگاه اشتباه درباره مدیریت زنان را در آن مناطق شهرداری اصلاح کنم. به‌خاطر جدیتی که در انجام امور داشتم، ساعت کاری برایم مهم نبود. به‌عنوان نمونه پروژه‌ای درحال اجرا بود که باید طبق زمان‌بندی اولیه به‌بهره‌برداری می‌رسید. برای سرعت در پیشرفت پروژه به‌صورت شبانه‌روزی کار انجام می‌شد. در سرمای طاقت‌فرسای زمستان تبریز حتی تا ساعت چهار صبح در محل پروژه حضور داشتم تا کار تعطیل نشود. خاطرات شیرینی از اجرای پروژه پل خطیب به‌یادگار مانده است. پلی که با تلاش شبانه‌روزی همکارانم در شهرداری به‌موقع افتتاح و به‌بهره‌برداری رسید. پس از پیگیری‌های شبانه‌روزی، اعتماد و اطمینان کارمندان شهرداری به مدیریت من جلب شد و آن زمان بود که مانند یک خانواده شدیم. مدیران و معاونان شهرداری تا زمانی‌که در شهرداری حضور داشتم، آن‌ها نیز می‌مانند و امورات شهر را پیگیری می‌کردند».

ایجاد فرصت برابر برای زنان و مردان در شهرداری

سهم زنان در مدیریت شهری و فضاهای شهری بسیار اندک است.در شهرهایی که با دیدگاه مردانه ساخته و توسعه می‌یابند،نیاز زنان در این میان نادیده گرفته می‌شود. بدرآذر در این‌باره می‌گوید:« اگر زنان بتوانند مساله محدودیت ساعت حضور خود را در خانواده حل کنند، به‌اعتقاد من مدیران خوبی برای شهر و کارهای اجرایی هستند. چرا که زنان بسیار پیگیر بوده و حاشیه‌های کمتری نسبت به مدیران مرد دارند. همچنین زیبانگری زنان به شهر و سلایق آن‌ها، می‌تواند شهرهایی زیبا و بهتر را برای شهروندان بسازد؛ مساله‌ای که کمتر در آقایان وجود دارد. به همین دلیل زنان در بحث‌های مدیریتی می‌توانند موفق‌تر باشند. اما در به‌کارگیری نیرو، فقط جنسیتی به این موضوع نگاه نکرده‌ام و سعی من در ایجاد فرصت برابر برای زنان و مردان بوده است. نیروهای شایسته و کارآمد در اولویت کار من قرار دارد. ایجاد این فرصت برابر و شایسته‌سالاری موجب افزایش سه برابری نیروهای زن در شهرداری مناطق تحت مدیریت من شد. این مساله موجب افزایش خودباوری و درنهایت بالا رفتن راندمان کار شهرداری شد. البته گاهی اتفاق‌های جالبی نیز رخ می‌داد. به‌عنوان نمونه بسیاری از کارمندان شهرداری تبریز درخواست انتقال به مناطقی که بنده شهردار آن بودم را داشتند».

پرورش مدیران زن؛ اولویت‌ کاری

سهم ناچیز زنان در مدیریت شهری کشور علاوه‌بر نگاه مردسالارانه حاکم بر جامعه، به‌دلیل عدم پرورش زنان مدیر نیز بوده است. بدرآذر پرورش زنان توانمند و البته مدیر را یکی از اولویت‌های کاری خود می‌داند و تصریح می‌کند:« هنگامی‌که دوران ماموریتم به‌عنوان معاون شهرسازی تمام شد، یک بانو جایگزین من شد. در تمامی سال‌های خدمت خود به تربیت و پرورش مدیران زن فکر و عمل کرده‌ام. زنانی پرورش یافته‌اند که درحال حاضر جزو بهترین مدیران استان محسوب می‌شوند. همین روال را نیز در شهرداری سهند ادامه خواهم داد».

کارنامه درخشان

او درباره کارنامه عمرانی خود در شهرداری تبریز می‌گوید:« مناطق 6 و 9 جزو مناطق محروم تبریز به‌شمار می‌روند. به همین دلیل بودجه آن‌ها بسیار کم بود. اما باوجود کمبود اعتبارات، پروژه‌های عمرانی ارزشمندی در این مناطق اجرا شد. طی مدت دو سال خدمت در شهرداری منطقه 6 بیش از 37 پروژه عمرانی اجرا شد. پنج پارک، دو کتابخانه، یک پارک بانوان، چند خیابان، پل خطیب و ... احداث شدند که چهره آن منطقه را تغییر دادند.

پس از افتتاح پل خطیب در منطقه 6 به‌عنوان شهردار منطقه 9 انتخاب شدم. در آن منطقه نیز پروژه‌های عمرانی اجرا شد که توانست سرانه‌های عمومی و خدماتی شهر را افزایش دهد. بر اساس رزومه شهرداری منطقه 6 و 9 در حدود چهار سال به‌عنوان مشاور عالی شهرسازی شهردار تبریز فعالیت کردم».

رای اول مردم سهند

بدرآذر درباره چگونگی انتخاب شدنش به‌عنوان شهردار سهند می‌گوید:«در انتخابات دوره پنجم شوراها در شهر سهند داوطلب شدم که بیشترین رای را در میان اعضای شورای شهر سهند کسب کردم. پس از انتخاب به‌عنوان عضو شورای شهر سهند، جلساتی برای انتخاب شهردار برگزار کردیم. اشخاصی برای شهردار شدن در سهند رزومه داده بودند که چندان توانمند نبودند. به‌همین دلیل تمامی آن‌ها رد شدند. پس از آنکه گزینه‌های پیشنهادی شهرداری رای کافی در شورا را به‌دست نیارودند،جمعی از بزرگان و معتمدان شهر به بنده پیشنهاد شهرداری سهند را دادند. در جلسه شورای شهر نیز با اکثریت آرا به‌عنوان شهردار سهند انتخاب شدم».

زنان شهردار

شیفته بدرآذر تنها زن شهردار در ایران نیست و در این دوره برخی شهرهای کشور، طلسم نبود شهردار زن را در شهرشان شکسته‌اند. در شهر اسپکه استان سیستان و بلوچستان نیز مهنا محمدی به‌عنوان نخستین زن شهردار اسپکه انتخاب شده است. البته انتخاب یک زن به‌عنوان شهردار برای اولین بار در سیستان و بلوچستان رخ نداده است چرا که سامیه بلوچ‌زهی در گذشته به‌عنوان شهردار کلات (مرکز شهر سرباز) در استان سیستان‌ و بلوچستان انتخاب شده است.

نخستین شهردار بانوی جمهوری اسلامی ایران «زهرا صدراعظم نوری» بود که در سال 1375 با حکم غلامحسین کرباسچی شهردار وقت تهران به مسند شهرداری منطقه 7 تهران نشست. به‌گزارش ایسنا، وی آن موقع 34 ساله بود و در چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران هم کاندیدای ورود به ساختمان این شورا بود که البته ناکام ماند.در 17 سال گذشته بانوان دیگری نیز در نقاط مختلف موفق به کسب مسئولیت شهرداری شهرهای مختلف شدند از جمله «مریم پاکزاد» که توانست رای پنج عضو شورای شهر چهارم شهر «لولم» را به دست آورد و نامش را به عنوان جوان‌ترین شهردار استان گیلان ثبت کند. پاکزاد 32 ساله که دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان در رشته IT  بود، قبلا نیز به عنوان دهیار نمونه در بین دهیاران استان گیلان معرفی شده بود.سامیه بلوچ‌زهی نیز دیگر زنی بود که در 26 سالگی به عنوان شهردار کلات (مرکز شهر سرباز) در استان سیستان‌وبلوچستان انتخاب شد.منطقه 6 شهر مشهد هم شهردار زن به خود دیده است. «شراره معدنیان»  سال 1385 با حکم شهردار وقت مشهد، به ساختمان منطقه 6 شهرداری این شهر رفته بود. او البته تنها سه ماه بعد از دریافت حکمش، ساختمان شهرداری را ترک کرد.«شکوفه شهابی‌پور» نیز بانوی دیگری بود که در 23 سالگی و درحالی که دانشجوی کارشناسی ارشد معماری در دانشگاه بندرعباس بود، تکیه بر صندلی شهرداری را تجربه کرد. او آذر سال 1389 شهردار شهر «سرگز احمدی» حوالی شهر پارسیان در استان هرمزگان شده بود.