جواد عرفانیان عالی منش
به گزارش کسب و کار نیوز در این نمایشگاه 500 غرفه‌دار از بیش از 60 کشور دست‌ساخته‌های خود در زمینه صنایع دستی، طراحی لباس و مد، جواهرات و زینت‌آلات و دکوراسیون داخلی را ارائه دادند. بخشی از نمایشگاه نیز با توجه به نزدیکی سال نو مسیحی به هدایا و لوازم تزئینی کریسمس و سال نو اختصاص یافته بود.
پیشینه برگزاری نمایشگاه بازار برلین
این نمایشگاه از سال 1962 فعالیت ابتدایی خود را با عنوان «همکاران پیشرفت» آغاز کرد. نمایشگاه در ابتدا جنبه محلی داشت، اما به مرور جنبه بین‌المللی پیدا کرد. نمایشگاه بازار طی چند دهه فعالیت خود روابط نزدیکی با نهادهای فرهنگی، هنری و بنیادهای خیریه آلمانی و خارجی برقرار کرده که از رهگذر آن فرصت‌های مناسبی در اختیار جوامع آسیایی و آفریقایی برای ارائه دست‌ساخته‌های هنرمندان و صنعتگران‌شان فراهم شده است. این نمایشگاه از سال 2014 نام خود را به بازار برلین تغییر داد.
نمایشگاهی برای سراسر سال و سراسر اروپا
این نمایشگاه در سال جاری مورد بازدید بیش از 40 هزار نفر قرار گرفت. در یک نظرسنجی که توسط روابط‌عمومی نمایشگاه انجام شد، 90 درصد مصاحبه‌شوندگان از آن به عنوان یک رویداد ویژه تجاری و هنری نام بردند. از ویژگی‌های نمایشگاه برلین این است که علاوه بر سفارش خرید کالا در تعداد بالا، امکان خرید جزئی در محل نمایشگاه هم فراهم است. فروش جزئی محصولات در سال جاری بیش از 5 میلیون یورو برآورد می‌شود. به گفته برگزارکنندگان، دستاورد این نمایشگاه فقط به چند روز حضور در غرفه‌ها خلاصه نمی‌شود و با توجه به دنیای تجارت الکترونیک و تمهیداتی که نمایشگاه اندیشیده است، می‌تواند در سراسر سال برای تولیدکنندگان مشتری به‌همراه داشته باشد. بیشتر شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه، علاوه بر بازار آلمان نگاهی به بازارهای دیگر کشورهای اروپایی نیز دارند. در گفتگویی که با یک غرفه‌دار از کشور نپال داشتم؛ او می‌گفت چندین سال است که در نمایشگاه بازار برلین شرکت می‌کند. این غرفه‌دار نپالی حضور در این نمایشگاه را دریچه‌ای برای معرفی و عرضه دست‌ساخته‌هایش در دیگر کشورهای اروپایی می‌دانست. در این ارتباط آنچه به چشم می‌آمد ترکیب بازدیدکنندگان از نمایشگاه بود که درصد قابل توجهی از آنها را اتباع دیگر کشورها و به ویژه اتباع دیگر کشورهای اروپایی تشکیل می‌داد.
از دست‌بافته‌های جوانان کامبوجی تا دست‌ساخته‌های زنان پناهنده سوری
نمایشگاه هر ساله به‌دنبال نوآوری است. برای نخستین بار در نمایشگاه امسال مکانی را با نام طراحی قومی و مدرن ایجاد کردند که مهمان ویژه این بخش کامبوج بود. در این قسمت هنرمندان جوان کامبوجی پوشاک و دست‌بافته‌های ابریشمین دیگر خود را به معرض نمایش و فروش گذاشته بودند. به گفته مدیر نمایشگاه، این کار تلاشی برای بهبود وضیعت کارگران کامبوجی و در جهت ایجاد الگوی سالم کسب‌وکار و برقراری دستمزد عادلانه برای کارگران آن منطقه و دیگر مناطق همجوارش بوده است. در کنار گستره‌ای از غرفه‌ها و دست‌ساخته‌های عرضه‌شده، بخشی به زنان پناهنده سوری اختصاص یافته بود تا صنایع دستی و دست‌بافته‌های‌شان را در معرض فروش بگذارند. هدف از واگذاری غرفه به آنها ایجاد فرصتی برای اشتغال و فقرزدایی بود.
نمایشگاهی با گستره وسیعی از رنگ‌ها
سالن‌های نمایشگاه به 5 عنوان دنیای خرید و فروش، هنر و مد، زندگی طبیعی، تجارت عادلانه و زمستان در خانه تقسیم‌بندی شده بود. آنچه در نمایشگاه بیش از همه به چشم می‌خورد؛ تنوع گسترده رنگ‌های محصولات ارائه‌شده بود. در همه محصولات ارائه‌شده، از دست‌بافته‌های نخی و ابریشمی تا دست‌ساخته‌های چوبی و فلزی و سنگ‌های تزئینی رنگ‌های گرم و زنده چشم‌نواز بود. بیشترین دست‌ساخته‌های چوبی به هنرمندان آفریقایی اختصاص داشت که بیشتر شامل صورتک‌ها و مجسمه‌های چوبی بود. دست‌بافته‌های ارائه‌شده در نمایشگاه متعلق به هنرمندان و صنعتگران همه کشورهای حاضر بود. در زمینه ساخت زینت‌آلات و جواهر، هنرمندان و صنعتگران هندی گوی سبقت را از دیگر کشورها ربوده بودند. در زمینه آثار هنری و دست‌ساخته‌های تزئینی سنگی، آثار ارزشمندی از هنرمندان اروپایی یافت می‌شد.
با وجود موقعیت مناسب برای کسب درآمد و فراهم بودن بازاری برای صادرات دست‌بافته‌ها و دست‌ساخته‌های ایرانی؛ در نمایشگاه امسال بازار برلین فقط یک غرفه ایرانی وجود داشت که آن هم توزیع‌کننده خرما و زعفران بود. در حالی که هنرمندان ایرانی سرآمد تولید فرش‌های دستباف هستند؛ در این نمایشگاه فرش‌های دستباف توسط پاکستانی‌ها و هندی‌ها ارائه شده بود. علاوه بر فرش، صنایع دستی دیگری توسط هنرمندان و صنعتگران ایرانی تولید می‌شود که قابل رقابت در بازارهای بین‌المللی است و حتی در مواردی این دست‌ساخته‌های ایرانی منحصربه‌فرد و بی‌رقیب است.
بر این اساس جای خالی ایرانیان در غرفه‌های نمایشگاه کاملا احساس می‌شد. شاید مهمترین عواملی که هنرمندان و صنعتگران ایرانی را از شرکت در بازارهای بین‌المللی مانند بازار برلین دور می‌کند، هزینه برپایی غرفه و هزینه‌های جنبی آن و همچنین هزینه‌های بازاریابی بین‌المللی باشد. در این شرایط برای برداشتن موانع پیش‌رو و ورود آثار هنری، صنایع دستی و دست‌بافته‌های ایرانی به بازارهای اروپایی و بین‌المللی، می‌توان یکی از راه‌حل‌ها را کهنه حدیث کمک‌ها و حمایت‌های مالی و معنوی سیاست‌گذاران و نهادهای مسئول دانست.
