«افشین پروین پور» کارشناس سیاستگذاری مسکن و عضو سابق «شورای عالی مسکن» در رابطه با اظهارات اخیر وزیر راه و شهرسازی یادداشتی را به خبرگزاری تسنیم ارسال کرد در در ادامه می‌آید: آقای آخوندی اخیراً در جلسۀ مشترک مدیران وزارت راه و شهرسازی با استانداری تهران اظهار داشته است: «برای رفع مشکلات مسکن مهر حداقل 40 تا 50 هزار میلیارد تومان نیاز است که در این شرایط تحقق این بودجه غیر ممکن است » در مورد این اظهار نظر نکات قابل تأملی وجود دارد که در ادامۀ این نوشتار به آنها پرداخته می شود:
اولاً اینکه ایشان در آغاز شروع به‌کار دولت «تدبیر و امید» و در زمان دفاعیات خود از برنامه‌هایش اظهار داشته که: «هم‌اکنون اصلی‌ترین مأموریت وزارت راه و شهرسازی تأمین خدمات زیربنایی و روبنایی مسکن مهر با تقویت نهاد شهرداری و کمک دولت است » ضمن اینکه ایشان در همان جلسه گفته بود: «بنده هیچ وقت مخالف مسکن مهر نبودم و نیستم و «مسکن مهر» باید برای سه طبقه پایین درآمدی ایران تولید شود که ما در دوران وزارت مسکن (دولت دوم موسوم به «سازندگی») عنوان «مسکن اجتماعی» را بر روی آن گذاشته بودیم »
این اظهار نظرها بدین معنی است که ایشان طبق وعدۀ خود هم می بایست هرچه زودتر پروژه های نیمه تمام مسکن مهر را به اتمام برساند. (زیرا حدود یک میلیون و 200هزار خانوار چشم انتظار تکمیل واحدهای مسکن مهر خود و شروع زندگی در این واحدها هستند) و همچنین باید برای دهک های درآمدی یک تا سه، ثبت نام و ساخت واحدهای مسکن مهر را ادامه یابد.
بماند که ایشان تفاوت بین «مسکن مهر» و «مسکن اجتماعی» را ظاهراً متوجه نشده است. چیزی که در دنیا به نام «مسکن اجتماعی» (Social Housing) ساخته شده و در بسیاری از موارد هم به تخریب آنها بعد از چند سال به جهت عوارض ناهنجار اجتماعی و فرهنگی انجامیده است، خانه‌هایی است کوچک و لانه زنبوری که با هرینه دولت یا شهرداری ها احداث و نگهداری می شود و به‌صورت اجاره ای در اختیار ساکنان قرار داده شده (مردم مستأجر دولت یا شهرداری هستند و هیچ امنیت روانی از بابت مالکیت وجود ندارد).
در حالی‌که مسکن مهر با سرمایه‌گذاری مردم و تسهیلات بانکی ساخته می شود و حداقل مساحت مطلوب (75 متر مربع) در آن رعایت شده و بعد از اتمام ساخت، متقاضیان مالک واحد مسکونی هستند و امنیت روانی ناشی از مالکیت در صاحبان واحدهای مسکونی وجود دارد ضمن اینکه وظیفه تعمیر و نگهداری واحدها بر دوش ساکنان بوده و دیگر بر عهدۀ دولت نیست.
با این اظهار نظر که رفع مشکلات مسکن مهر غیر ممکن است مشخص می شود که وزیر راه در ابتدای کار برآورد صحیحی از وضعیت بخش مسکن کشور نداشته است که این خود نشان از عدم توانایی ایشان در مدیریت کلان کشور در بخش مسکن دارد.
ثانیاً اگر این اظهار نظر نیز از ناحیۀ ایشان صورت نمی گرفت، آمارها و ارقام به روشنی حکایت از این نکته دارند که «مسکن مهر» عملاً رها شده است: (به این آمار توجه کنید)
از کل اعتبارات در نظر گرفته شده برای طرح مسکن مهر (50 هزار میلیارد تومان) از ابتدای شروع طرح تا مهر ماه سال 92 (حدود 4 سال)، میزان 40 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است.
این بدان معنی است که این طرح تا ابتدای شروع به‌کار آقای آخوندی 80% پیشرفت داشته است و اگر بخواهیم به‌صورت متوسط سالانه محاسبه کنیم، مسکن مهر هر سال به طور متوسط 20% پیشرفت داشته است.
اما آمارها گویای این هستند که از مهر 1392 تا مهرماه 1393 حدود 43 هزار میلیارد تومان تسهیلات جذب پروژه های مسکن مهر شده است. یعنی طی یکسال، این طرح 3 هزار میلیارد تومان از منابع بانکی را جذب کرده و حدود 6 درصد پیشرفت به خود دیده است! کم کاری در پیگیری ساخت پروژه های این طرح به خوبی در این آمار و ارقام دیده می شود و نیازی به توضیح اضافه ندارد.
اما در مورد میزان اعتبار لازم برای ادامۀ طرح و تکمیل آن که به عنوان مشکل اصلی از سوی آقای آخوندی مطرح شده است ذکر چند نکته ضروری است.
دو سرفصل کلی برای تکمیل طرح وجود دارد:
- تکمیل «واحدهای مسکونی» نیمه کاره: طبق آمارهای موجود تا کنون از محل بازپرداخت اقساط مایانه مسکن مهر که ماهانه بالغ بر 200 تا 300 میلیارد تومان بوده، رقم 4000 میلیارد تومان جمع آوری شده است که اگر این مبلغ و اقساط آتی ساکنان پروژه‌های بهره‌برداری شده به پروژه های نیمه تمام تزریق می شد و حتی وام هر واحد مسکونی نیمه تمام از محل بازپرداخت اقساط تا 40 میلیون تومان افزایش می یافت، مشکل تأمین تسهیلات مسکن مهر حل می شد.
- ارائه «خدمات زیربنائی و روبنائی»: در این مورد وزارت راه و شهرسازی دارای اراضی و املاک بسیاری در داخل سایت های مسکن مهر و همچنین خارج از آنهاست که می تواند با تهاتر آنها با پیمانکاران مربوطه، مشکل کمبود بودجه در این زمینه را مرتفع کند و هیچ نیازی به بودجۀ عمومی کشور نیز وجود ندارد.برای مثال یک سرمایه گذار می تواند هم زمان واحد های تجاری و آموزشی را احداث و واحد های آموزشی را تحویل دولت دهد.
البته نیم نگاهی به کارنامۀ عملکرد ایشان در دورۀ وزارت مسکن از سالهای 72 تا 76 نیز نشان می دهد که در آن دوره نیز با شروع به کار ایشان، آمار عرضۀ مسکن به شدت کاهش پیدا کرد و همین اتفاق در این دوره نیز عیناً در حال رخ دادن است.
متأسفانه در زمان اخذ رأی اعتماد به وزرای کابینۀ دولت یازدهم تمامی این هشدارها توسط دلسوزان و ... داده شد ولی مؤثر واقع نشد و کشور هر روز در حال پرداخت هزینه از ناحیۀ بی تدبیری های سیاستگذاران بخش مسکن دولت است.
بنابراین آنچه که تکمیل طرح «مسکن مهر» از آن رنج می برد نه کمبود بودجه و اعتبارات که عدم اهتمام و نبود اراده در جهت حل مشکلات موجود است. بنابراین موضع‌گیری اخیر آقای آخوندی مبنی بر غیر ممکن بودن رفع مشکلات مسکن مهر با شرایط موجود علاوه بر پمپاژ نامیدی و یأس در دولت تدبیر و امید در جامعه، تلاشی در جهت نشدنی جلوه دادن تکمیل پروژه های طرح مسکن مهر ارزیابی می شود تا وزیر محترم در این خصوص پاسخ گو نباشند.
