درختان مظلومی که به‌راحتی سر فرود می‌آورند و جای خود را به آسمان خراش‌های نامتناسب می‌دهند. همین پدیده سبب شده تا سطوح باقیمانده از عرصه سبز کلان‌شهر تهران، قابلیت تصفیه هوای پایتخت از آلودگی‌هایی که در حد نسبتا استاندارد تولید می‌شوند را از دست بدهند و وضعیت زیست‌محیطی این کلان‌شهر قرمز شود. مطابق با گزارش کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران، ظرف 25سال اخیر، 24درصد از مساحت سبز پایتخت–عرصه‌های باغی- زیر بار ساختوساز قرار گرفته و با این میزان تغییرکاربری، عملا 4 هزار و 500 هکتار از باغات تهران که معادل کل فضای سبز این شهر در دهه 50 بوده، به ساختمان‌های مسکونی و تجاری تبدیل شده است.
این میزان عرصه سبز از دست رفته، تقریبا معادل 17درصد مساحت فعلی کلان‌شهر تهران است. فعالیت ساختمانی در زمین‌های «سبز» تهران اگر چه طی ماه‌های اخیر به‌عنوان یک عارضه خطرناک از طرف دولت مطرح شد و توسط مدیریت‌شهری تحت پیگیری قرار گرفت، اما پیشروی بسازوبفروش‌ها به این زمین‌ها به بهانه تامین منابع مالی شهر همچنان ادامه دارد. البته فقط درختان نیستند که قربانی می‌شوند؛ بسازوبفروش‌ها برای ساختوساز از خط قرمز هم عبور کرده‌اند و دست به دامان دامنه‌های البرز شده‌اند. ارتفاعات 1800 متری خط قرمزی بود که با دست‌اندازی بسازبفروش‌ها محو شده و اثر چندانی از آن باقی نمانده است، اما مهدی چمران رئیس کنونی شورای شهر تهران چنین اعتقادی ندارد و می‌گوید: هم‌اکنون هیچ پروانه ساخت‌و‌سازی در ارتفاعات بالاتر از 1800 متر صادر نمی‌شود. افرادی که مدعی هستند این ساختوسازها هم‌اکنون در حال انجام است به ما معرفی کنند تا جلوی آن را بگیریم. او حتی هشدار داده که در صورت ساختوساز در ارتفاعات بالاتر از 1800 متر شهردار تهران، شهردار منطقه را عزل خواهد کرد. با این حال مناطقی از شمال پایتخت که تا دهه پیش به عنوان دامنه‌های کوه تلقی می‌شدند هم‌اکنون به محل ساختوساز با کاربری‌های مختلف بدل شده‌اند.به گفته مدیران شهری، براساس طرح جامع شهری ساختوساز در مناطق مختلف شهر تا ارتفاعی مشخص مجاز است. در منطقه یک ارتفاع 1800 متر، در منطقه پنج 1600 متر و در منطقه 22 معادل 1400 متر مبنای ارتفاع مجاز ساختوساز سناخته می‌شوند.
پس از تصویب و ابلاغ طرح تفصیلی جدید، اصطلاح متفاوتی جایگزین ارتفاع مجاز ساختوساز در شمال شهر شد. «خط محدوده شهر تهران در شمال» اصطلاح جدیدی است که خط قرمز ساختوساز در شمال تهران را مشخص می‌کند. براساس ضوابط طرح تفصیلی جدید ساختوساز پایین‌تر و روی خط محدوده شهر تهران در شمال، منافاتی با قوانین شهرسازی جدید ندارد. «خط محدوده شهر تهران در شمال» در طرح تفصیلی جدید به عنوان پهنه G323 (حفاظت ویژه) مشخص شده‌اند که ساختوساز در محدوده آنها به‌صورت مشروط شده است. به این معنی که ساختوساز با کاربری‌های خدماتی همچون هتل و درمانگاه مجاز آنها شناخته می‌شود، اما امکان صدور مجوز ساخت با کاربری مسکونی در آنها وجود ندارد.
یکی از موارد ساختوساز در دامنه کوه‌ها که دو سال پیش از سوی یکی از اعضای شورای شهر تهران در دوره سوم مورد انتقاد گرفت ساختوساز در ارتفاعات حصارک در غرب تهران بود. تا چند سال پیش ساختمان واحد علوم و تحقیقات تنها ساختمانی بود که در ارتفاعات حصارک در غرب تهران قرار داشت. حتی چندین سال پیش در زمان احداث این ساختمان مخالفت‌هایی با موقعیت قرارگیری آن شد و عنوان شد نباید در ارتفاعات تهران - تراز بالای 1800 متر- ساختوساز شود؛ اما هم‌اکنون در کنار ساختمان دانشگاه، تعدادی سازه دیگر از جمله یک هتل 1000 نفره نیز در حال ساخت است. خسرو دانشجو، سخنگوی شورای شهر تهران در دوره سوم درباره ساخت این هتل اعلام کرده بود: «ساخت این هتل با ظرفیت 1000 نفر به پایان رسیده است و تعداد زیادی پروژه در این سایت در دست احداث است که طی هفت ماه آینده این پروژه‌ها به بهره‌برداری می‌رسد.» حالا بعد از گذشته دو سال از اجرای این پروژه علاوه‌بر این ساختمان، ارتفاعات تهران و کوهپایه‌های اطراف آن پر از ساختمان‌های عظیم‌الجثه شده که طرح تفصیلی تهران مدعی است این نقاط جزو پهنه سبز قرار دارد و نباید در آنها ساختوساز شود.
محمد حقانی رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه ساختوساز در نقاط سبز و خط محدوده شهر تهران در شمال به‌شدت از سوی شورای شهر در حال پیگیری است، گفت: بی توجهی به محدودیت منابع موجب شده است تا امروز بسیاری از شهروندان تهرانی با مشکلات ترافیک و آلودگی هوا دست و پنجه نرم کنند. برخلاف بسیاری، من بر این باورم که بسیاری از مشکلات فعلی شهر تهران، نه به فقدان قوانین یا بحث‌های کارشناسی که به سوء مدیریت شهری مربوط است. مدیریت شهری در تمامی شهرهای پیشرفته دنیا از یکسری قوانین و استاندارد‌های مشخص پیروی می‌کند. در تهران اما آنقدر با مصوبات و قوانین بازی می‌شود تا در عمل اثری از آن باقی نمی‌ماند.
او ادامه داد: شهرداری‌ها در کل کشور به جای کسب درآمدهای پایدار از طریق عوارض و شهرسازی و نوسازی رو به تراکم‌فروشی یا شهرفروشی آورده‌اند. این مورد در تهران با شدت بیشتری رخ داد به طوری که در مواردی حتی اضافه بر طرح جامع و تفصیلی شهر تهران ساخت‌وسازو حتی تغییر پهنه (تبدیل فضای سبز به فضای مسکونی) صورت گرفت. تراکم ساختوساز در نهایت به افزایش جمعیت در این شهر منجر شده که حاصل آن، چیزی جز محدودیت در پروژه‌های خدمات‌رسانی نیست.
حقانی تاکید کرد: با آنکه زمان زیادی از عمر شورای چهارم شهر نمی‌گذرد، تمامی اعضای شورای شهر اعم از هر گرایش سیاسی به این باور رسیده‌ایم که با تقویت نقش نظارتی شورا در مقابل هر نوع تخلف و اقدامات خارج از ضوابط با جدیت بایستیم؛ زیرا دیگر کمر تهران زیر بار تراکم جمعیت و ساختوسازها خم شده است و با نهایت تاسف همه ما نظاره‌گر این فاجعه هستیم.
