محدودیت برای ساخت ساختمان‌های مهم و استراتژیک در محدوده گسل‌ها
مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه با بیان اینکه این جلسات برای بررسی نحوه ساخت خانه‌های معمولی است؛ اما برای ساخت ساختمان‌ها و بناهای مهم و استراتژیک باید ممنوعیت‌ها و قوانین محکم و با پشتوانه علمی گذاشته شود، افزود: ما گسل‌ها را اول شناسایی و تطبیق خواهیم کرد تا اختلاف نظری در این رابطه میان کارشناسان وجود نداشته باشد که در این جلسات حریم گسل‌ها را مشخص و تصویب خواهیم کرد و به کارگروه زلزله کشور فرستاده و سپس به شورای عالی معماری و شهرسازی ارسال می‌کنیم.
وی ادامه داد: حریم گسل ها پس از تصویب شورا به هیأت دولت ارسال می‌شود که پس از تصویب دولت، در طرح‌های شهری و شهرسازی شهر مشهد اجرا خواهد شد؛ براساس آن، ساخت ساختمان‌های مهم و مرتفع مقاوم‌سازی شده و ساخت و ساز در حرایم ممنون می‌شود و گذر لوله‌ها و خط‌های ارتباطی از این مناطق ممنوع خواهد شد و در کل در نقشه تفصیلی شهر مشهد بازنگری خواهد شد.
به گفته او، در کشورهای جهان پهنایی تا یک کیلومتر را بر اساس فعالیت و بزرگی گسل برای آن در نظر می‌گیرند و ممنوعیت ساخت را در این مناطق ایجاد می‌کنند.
وی در خصوص وضعیت تقسیم‌بندی گسل‌ها از نظر مطالعات ژئوفیزیک توضیح داد: گسل‌های اصلی گسل‌هایی هستند که بیش از ۱۰ کیلومتر طول داشته باشند و ما در مشهد هم باید بر روی همین گسل‌ها تحقیق داشته باشیم.
این مقام مسوول با تأکید بر اینکه بر اساس تحقیقات و مصوبات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی ساختمان‌های ضروری و خطرزا مانند بیمارستان‌ها و مخازن سوخت و مخازن سموم کشاورزی و بناهایی از این دست ساختشان در حریم گسل‌های اصلی ممنوع می‌شود، بیان کرد: برای ساختمان‌های دیگر هم ضوابط ساخت در حریم گسل‌ها با امضای وزیر راه و شهرسازی ابلاغ می‌شود که باید در مناطق مختلف شهر اجرا شود.
گران‌ترین اراضی شهرهای تهران، مشهد و تبریز روی خطرناک‌ترین گسل‌ها واقع‌اند!
به گزارش وزارت راه و شهرسازی، بیت‌اللهی با اعلام اینکه برای تهیه نقشه گسل‌ها و حریم آن در شهر تهران حدود ۱۲ سال تحقیقات کامل و جامع انجام شد، گفت: در این دوره توانستیم نقشه گسل‌های تهران و رعایت ضوابط خاص شهرسازی در مناطق گسل‌ها و حریم گسل‌ها را مصوب کنیم که بر این اساس حدود ۵۵ کیلومترمربع پهنه گسل در شهر تهران وجود دارد که اتفاقاً همین زمین‌ها جزو گران‌ترین زمین‌ها هستند و این کاملاً غیرمنطقی و خطرناک است.
وی با بیان اینکه در تبریز و مشهد هم گران‌ترین اراضی و زمین‌ها در حریم و پهنه خطرناک‌ترین گسل‌ها واقع هستند، بیان کرد: این موضوع کاملاً غیرمنطقی و خطرناک است و شهرداری‌ها باید درباره این وضع تمهیدات و برنامه‌های فوری در نظر بگیرند تا از تراکم جمعیت در نقاط خطرناک شهرها کاسته شده و حتی ساخت و ساز در این اراضی ممنوع شود.
وی با بیان اینکه بر اساس طرح کارگروه ملی مخاطرات زلزله در وزارت راه و شهرسازی ساختمان‌های مهم در حرایم گسل‌ها باید مقاوم‌سازی شوند، چرا که در بعضی شهرها در این مناطق ابنیه استراتژیکی وجود دارد، به عنوان مثال در بخش شمال تهران مخزن‌های سوختی وجود دارد که در صورت زلزله و تخریب این مخزن‌ها، می‌تواند فاجعه بیافریند.
بلندمرتبه‌سازی در مناطق گسل‌ها ممنوع!
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر اینکه با توجه به تمهیدات وزارت راه و شهرسازی بلندمرتبه‌سازی در مناطق گسل‌ها و حریم آن در شهرهای بزرگ به زودی ممنوع می‌شود، افزود: بر اساس این برنامه طرح تفصیلی شهرهای بزرگ باید بازنگری شود، تفهیم گسل‌ها انجام شده و وزارتخانه‌ها و سازمان‌های شریانی باید برای ایجاد خطوط انتقال آب، برق و گاز مقاوم‌سازی کرده و ایجاد یکسری نکات ایمنی را در نظر بگیرند و پس از این اقدامات باید گزارشی کامل به وزارت راه و شهرسازی و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ارائه دهند و تا ما این گزارش‌ها را به هیأت دولت گزارش دهیم.
وی از مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و مدارس در مناطق زلزله‌خیز خبر داد و گفت: حتی در صورت لزوم و پس از تحقیقات کامل در این باره، جابجایی یکسری از این ساختمان‌ها باید در دستور کار قرار گیرد.
بیت اللهی با تأکید بر اینکه در اجرای این مطالعات و تحقیقات لرزه‌نگاری و زمین‌شناسی باید دید اجرایی و کارشناسی مدنظر قرار گیرد، افزود: برنامه مدنظر ما این است که حتی اگر نقطه خطرناک جدیدی در شهرها و مناطق مسکونی با جمعیت بالا شناسایی شد، به فوریت قوانینی اعمال شود تا ساخت و سازها در آن مناطق محدود و با ضوابط صورت گیرد. نتیجه این قوانین و اعمال محدودیت‌ها هم در حدود ۲۰ سال آینده مشخص می‌شود که فرزندان ما در شهرهایی ایمن زندگی خواهند کرد.
این مقام مسوول هسته اول کارشناسی بررسی گسل‌ها و حرایم آن در شهر مشهد را با ترکیبی از کارشناسان و مسئولان راه و شهرسازی، شهرداری، سازمان زمین‌شناسی و اساتید دانشگاه عنوان کرد و توضیح داد: با این ترکیب این تحقیقات و مطالعات دائماً در جریان خواهد بود و از طرفی باید صاحب‌نظران و مدیران و کارشناسان استانی همه در جریان روند این کار قرار گیرند و در بطن کار باشند تا این‌گونه نباشد که یک‌باره ابلاغیه‌ای برای آنها صادر شود و کار با عجله صورت گیرد.
توسعه شبکه شتاب‌نگاری در مشهد باید در دستور کار قرار گیرد
وی از مسئولان خواست تا با توسعه شبکه شتاب‌نگاری باعث افزایش میزان آمادگی و اطلاعات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص وضعیت گسل‌های فعال کشور و زمین‌لرزه‌های احتمالی شوند و افزود: در حال حاضر پایگاه‌های شتاب‌نگاری برای شهر بزرگی مانند مشهد کم است برای تحقیقات و مطالعات بیشتر باید تعداد این پایگاه‌ها افزایش یابد.
بیت اللهی با گلایه از نبود بانک اطلاعاتی ساختمان‌ها در شهر مشهد اذعان کرد: بانک اطلاعاتی ساختمان‌ها را که عمومی و در دسترس مردم و کارشناسان و خریداران باشد، نداریم که این منبع اطلاعاتی باید سریعاً تشکیل شود تا مردم از تمامی اطلاعات خانه و بنایی که می‌خواهند بخرند، مطلع باشند.
مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و دبیر کارگروه ملی مخاطرات زلزله وزارت راه و شهرسازی با یادآوری بحران فرونشست زمین در دشت مشهد، متذکر شد: در حال حاضر میزان فرونشست در دشت مشهد یکی از بالاترین نرخ‌های فرونشست در کشور است که این معضل باعث آسیب رسیدن به خطوط ریلی و شبکه گازرسانی و آب‌رسانی می‌شود.
این کارشناس با بیان اینکه سطح آب قنوات و بالاآمدگی آب هم نشانه خوبی از بروز زمین‌لرزه است، عنوان کرد: اگر سطح آب قنوات که در خراسان رضوی زیاد هم یافت می‌شود به صورت متوالی مورد مطالعه قرار گیرد، برای پیش‌بینی زمین‌لرزه می‌تواند بسیار مفید واقع شود.
وی با تأکید بر اینکه باید شهرداری مشهد برای ساخت و سازها و مخصوصاً گودبرداری‌های ساختمانی موظف به اجرای یکسری مطالعات و تحقیقات شود، بیان کرد: طبق برنامه ما شهرداری باید برای گودبرداری‌های بزرگ کارگروه مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی شورای هماهنگی مدیریت بحران استان خراسان رضوی را در جریان قرار دهد و تیم نظارت از این کارگروه برای نظارت بر موضوع گودبرداری مطالعات و تحقیقات لازم را در منطقه انجام داده و تأیید این کارگروه را برای گودبرداری و ساخت صادر کند.
