در این کلانشهر ساختمان‌هایی با اسکلت‌های فلزی زنگ‌زده و زمین‌های گودبرداری شده یا ساختمان‌هایی که دیوارهایش تا نیمه بالا آمده کم نیستند. هر چند مسئولان شهری همواره از تدابیر مورد نظر برای حل چنین مشکلی سخن گفته‌اند که هم تصویر شهر را زشت می‌کند و هم موجب افزایش فضاهای ناامن شهری در نواحی مختلف می‌شود، اما راهکارهای ارائه شده تاکنون نتوانسته آن گونه که باید و شاید در این زمینه موفقیتی به وجود آورد. این ساختمان‌های نیمه کاره مشکلات ایمنی را برای افراد در مجاورت آنها به همراه داشته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، تعداد ساختمان‌های نیمه‌کاره مسکونی و تجاری در کلانشهر تهران فراوان است؛ بناهای نیمه کاره‌ای که به نظر می‌رسد بعد از سال‌ها اکنون مشکلات سازه‌ای نیز پیدا کرده‌اند. مسائل مربوط به پوسیدگی و کاهش مقاومت مصالح، از جمله تیرآهن‌ها در زمره چنین مشکلاتی هستند. به گفته احمد دنیا مالی، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران، چنانچه مالک درخواست ساخت مجدد چنین ساختمانی را داشته باشد، باید در گام نخست مقوله مقاومت مصالح و سازه مورد ارزیابی و کارشناسی قرار گیرد.
اخذ تمدید پروانه ساختمان‌های نیمه‌کاره
در روزهای اخیر اعضای شورای شهر تهران پس از بررسی طرح الحاقیه، مصوبه مجوز اخذ تمدید پروانه ساختمان‌های نیمه کاره در شهر تهران را به تصویب رساندند. بر اساس این مصوبه به مالکان ساختمان‌های نیمه کاره در صورت تکمیل نکردن ساختمان در مهلت مقرر دو سال، یک سال دیگر فرصت داده شد تا ساختمان خود را تکمیل کنند، در غیر این صورت آنها مشمول عوارض تاخیر در تکمیل ساختمان‌سازی با توجه به مراحل ساختمانی ملک به ازای هر سال تاخیر پنج‌درصد به مبالغ محاسبه شده می‌شوند. همچنین در تبصره دیگری تاکید شده است تمدید پروانه ساخته نشده در صورت تغییر نکردن در عرض گذر و پهنه‌بندی با حفظ حقوق قبلی صرفا برای یک بار امکانپذیر است.
وقتی ساختمان نیمه کاره پاتوق می‌شود
در خیابان قصرالدشت حوالی خیابان آزادی یک ساختمان نیمه کاره با قدمت 20 سال وجود دارد. یکی از ساکنان محله می‌گوید: مالک این ساختمان به دلیل مشکلات اقتصادی به خارج از کشور متواری شده است. هم اکنون این ملک در تملک بانک است. مریم ادامه می‌دهد: شب‌ها این ساختمان در اختیار افراد معتاد، اراذل، اوباش و کارتن‌خواب‌هاست. بنده به عنوان همسایه دیوار به دیوار این ملک به هیچ‌عنوان امنیت ندارم. او با بیان اینکه بارها برای ساماندهی این ساختمان با پلیس 110 تماس گرفته شده است، اما تغییری در شرایط ایجاد نشده است، می‌گوید: نیروی انتظامی به شکل مقطعی این افراد را ساماندهی می‌کند، هرچند بعد از گذشت چند ساعت دوباره وضعیت همچون گذشته است. این فرد تاکید می‌کند: اهالی محل بارها برای دیوارکشی و نصب در برای این ساختمان نیمه کاره اقدام کرده‌اند، اما اراذل و اوباش با تخریب اقدامات انجام‌شده دوباره همچون گذشته به کار خود ادامه می‌دهند.
ساختمان‌های نیمه کاره تهدیدی برای عابران
از سوی دیگر مساله ایمنی در ساختمان‌های نیمه کاره از سوی مدیریت شهری بارها مطرح شده و از سوی رسانه‌ها نیز اخبار متعددی همچون سقوط خودرو در گود برداری و اصابت مصالح ساختمان به عابران گزارش شده است. علی می‌گوید: در یکی از روزهای طوفانی در فروردین هنگام گذر از پیاده رو یک میلگرد از ساختمان نیمه کاره رها شده و به من اصابت کرد. این مرد جوان عنوان می‌کند: با توجه به اینکه ساختمان را با گونی استتار کرده بودند، اما سقوط میلگرد باعث ضربه به استخوان ترقوه‌ام شد و هنور هم جراحت ناشی از آن برطرف نشده است. او می‌افزاید: با پیگیری‌های فراوان مالک را پیدا کرده، دیه و خسارت ناشی از این حادثه را اخذ کردم. به گفته او هر ساختمان نیمه کاره‌ای می‌تواند برای عابر و خودرو خسارت‌های فراوان به دنبال داشته باشد.
رعایت ایمنی در ساختمان‌های نیمه کاره
به استناد تبصره یکم ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده و با عنایت به مفاد بند 14 ماده 55 قانون شهرداری‌ها، به منظور کاهش زیان و خسارات ناشی از عملیات ساختمانی بر محیط‌زیست، سیما و منظر شهری، ایمنی عابران، امنیت شهر و همچنین پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در این لایحه پیشنهاد شده است که شهرداری تهران از ابتدای سال 95 برای آن دسته از ساختمان‌هایی که در مهلت قانونی مندرج در پروانه ساختمانی عملیات خود را به اتمام نرسانده و ساختمان را نیمه کاره رها کرده‌اند به ازای هر ماه تطویل پس از انقضای مهلت درج شده در پرونده، عوارضی تحت عنوان هزینه تعلیق ساختمان‌ساز مطابق فرمول و جداول اعلام شده دریافت کند. ساختمان‌های نیمه کاره مخاطرات ایمنی برای عابران و ساختمان‌های مجاور گودهای رهاشده دارد و همچنین این ساختمان‌ها، آسیب‌های اجتماعی فراوانی برای ساکنان هم‌جوار خود ایجاد می‌کنند.
40سال قدمت برای قدیمی‌ترین بنای نیمه کاره
بیش از یک‌هزار مورد ملک در مراحل مختلف اعم از گودبرداری، اسکلت بندی، ستون گذاری، سقف‌زنی و سفت‌کاری تعطیل یا به حکم مراجع قضائی از ادامه فعالیت آنها جلوگیری شده است. نکته دیگر اینکه مناطق یک، دو و سه به ترتیب پرچمدار وجود چنین بناهایی در شهر تهران هستند. نکته حائز اهمیت این است که پیشینه قدیمی‌ترین پروژه‌های ساختمانی رها شده در شهر به ۴۰ سال گذشته مربوط می‌شود. به گفته معصومه آباد، عضو شورای شهر تهران، در حال حاضر ۱۰درصد پروژه‌های بیش از ۱۰ سال رها شده مربوط به سال‌های ۵۳ تا ۷۹ است. در حالی که بیش از ۴۰درصد ساختمان‌های نیمه کاره و گودهای پنج‌ساله موجود متعلق به سال‌های ۸۵ تا ۸۹ است. همین امر گواه شیوع یک آسیب جدی در حوزه شهرسازی است که به‌طور مستقیم ایمنی شهر و امنیت اجتماعی را نشانه گرفته است.
ورود دولت برای ساماندهی واحدهای نیمه کاره
یک عضو کمیسیون عمران مجلس درباره وضعیت ساختمان‌های نیمه کاره در کشور می‌گوید: در اغلب شهرهای کشور شاهد واحدهای نیمه‌کاره هستیم. این واحدها به بخش خصوصی تعلق دارد و تاکنون مجلس نتوانسته اقدام مناسبی برای ساماندهی آنها انجام دهد. در کشور حوزه شهرسازی با مشکلات متعدد رو به روست. با اینکه قوانین متعدد در این زمینه تدوین شده است، اما تاکنون این قوانین توانایی لازم را برای حل و فصل مشکلات شهرسازی نداشته است. هنوز تدوین قوانین نتوانسته املاک کشور را از پدیده شوم دلالی مصون نگه دارد. محمد دامادی می‌افزاید: یکی از اقدامات در حوزه شهرسازی رسیدگی به وضعیت ساختمان‌های نیمه کاره است. از دیگر مشکلات ناشی از ساختمان‌های نیمه کاره میتوان به مخدوش کردن زیبایی شهر اشاره کرد. در ضمن برخی از این اماکن به مخروبه و فضای ناامن تبدیل شده‌اند. بر این اساس ساختمان‌های نیمه کاره از لحاظ ایمنی و شهرسازی می‌تواند هر لحظه حوادث متعددی را رقم بزند. به گفته او این سازه‌های نیمه کاره در اختیار بخش خصوصی است. در برخی مواقع نیز این املاک به دلیل بروز مشکلات اقتصادی و قضائی مجبور به توقف در ساخت‌و‌ساز هستند، اما تاکنون هیچ‌یک از مراجع قضائی و قانونی توان مدیریت این امر را نداشته است. این نماینده مجلس می‌افزاید: برای مدیریت این مساله میتوان از ظرفیت مجلس و دولت استفاده کرد. در این شرایط باید از وزارت راه و شهرسازی خواستار ارائه لایحه شد. دامادی می‌گوید: البته بنده برای مدیریت واحدهای نیمه کاره ارائه لایحه را مناسب و کارآمد می‌دانم، چون دولت از سیستم قانون نویسی قوی برخوردار است. او اظهار کرد: امروزه اغلب شهرهای کشور با مساله ساختمان‌های نیمه کاره رو به رو هستند. با توجه به اینکه بدنه کارشناسی دولت قوی است با اقدامات مناسب در اجرا میتوان به تدوین لایحه پرداخت. همچنین با همکاری مجلس میتوان این امر را به شکل قانون مناسب تدوین کرد. باید بتوان با اقدامات قانونی در بین مالکان تحرک ایجاد کرد. برای ساماندهی واحدهای نیمه کاره باید دولت به تعیین تکلیف بپردازد تا به این شکل مشکلات موجود برطرف شود. برای مثال هم اکنون در شهر تهران قدمت برخی ساختمان‌های نیمه کاره به 40 سال می‌رسد و فقط با تدوین قانون میتوان این مساله را ساماندهی کرد. او تاکید می‌کند: هیچ فردی نباید با رهاسازی ساختمان‌های نیمه کاره منظر شهری را نازیبا جلوه دهد. اغلب افراد با این استدلال که وظیفه مدیریت ملک خصوصی بر عهده مالک آن است به سهولت از کنار این مساله می‌گذرند، اما هر فرد با زندگی در فضای اجتماعی و عمومی باید آداب، قوانین و مقررات آن را رعایت کند. در این شرایط یک سازه نیمه کاره می‌تواند منبع تولید انواع حادثه، بزه و آسیب باشد. این نماینده مجلس با بیان اینکه در کشور ساخت‌و‌ساز راکد است، می‌افزاید: در کشور حوزه ساخت‌و‌ساز با مشکلات فراوان همچون نبود گردش پول در بازار مواجه است. در این شرایط مالک نیز در اتمام سازه ناتوان است. هم اکنون در کشور شاهد افزایش واحدها و ساختمان‌های خالی از سکنه هستیم. این مساله نیز به دلیل نبود بازار مناسب در خرید و فروش ایجاد شده است.
