آگاهان ایده : مصالح ساختمانی به متریال هایی گفته می شود که از آن ها در احداث و تولید سازه های مختلف استفاده می شود. در احداث یک بنا مصالح مختلفی به کار می روند که به صورت طبیعی یا مصنوعی و خام یا ترکیبی بوده و هر کدام دارای ویژگی های منحصر بفرد می باشند.
رایج ترین مصالحی که از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته اند و همچنان جایگاه خود را در صنعت معماری و ساختمان سازی حفظ نموده اند چوب، سیمان، فلز، آجر و بتن می باشند.
این متریال ها به دلیل مقاومت بسیار بالا و هزینه مقرون بصرفه در پروژه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. در دنیای مدرن امروز مصالح ساختمانی نوین توسط صنعتگران تولید و به بازار عرضه می شوند که در مقایسه با مصالح قدیمی قابلیت ها و مزایای بی شماری دارند.
هر یک از این مصالح با توجه به مقاومت و کارایی خود در قسمت های مختلف ساختمان به کار می روند.
انواع مصالح بر اساس جنس
اگر بخواهیم مصالح ساختمانی را بر اساس جنس دسته بندی کنیم می توانیم به دو دسته مصالح مرکب و مصالح ساده اشاره نماییم.
مصالح ساده
مصالح ساده به مصالح طبیعی یا مصنوعی گفته می شود که مواد تشکیل دهنده آن ها مشابه باشد. مصالحی نظیر شن، آجر، سیمان و بلوک جزء مصالح ساده به شمار می آیند.
مصالح مرکب
مصالح مرکب به مصالح طبیعی و یا مصنوعی گفته می شود که در تولید آن ها از چند متریال استفاده می گردد. انواع ملات، بتن و ایزوگام جزء مصالح مرکب هستند.
انواع مصالح ساختمانی بر اساس نحوه تولید
هر کدام از مصالح ساختمانی به شیوه ای متفاوت تولید و در اختیار مصرف کننده قرار می گیرند اما در کل می توان گفت مصالح یا به صورت پیش ساخته و یا به شکل درجا در صنعت ساختمان تولید و استفاده می شوند.
مصالح ساختمانی پیش ساخته
مصالح پیش ساخته به مصالحی گفته می شود که در کارخانه یا کارگاه های مختلف تولید و سپس به محل اجرای پروژه منتقل و استفاده می گردند. با استفاده از مصالح پیش ساخته هزینه های کلی پروژه و زمان اجرای آن کاهش می یابد. همچنین با کاهش میزان ضایعات ساخت و ساز، گامی موثر در جهت حفظ محیط زیست برداشته خواهد شد.
هر چند ممکن است این مصالح در برابر اعمال تغییرات از انعطاف پذیری لازم برخوردار نباشند و مراحل اولیه طراحی و تولید آن ها زمان بر بوده، اما اهمیت و کارایی مصالح پیش ساخته در ساخت و ساز را نمی توان نادیده گرفت.
دال بتنی پیش ساخته، دیوارهای بتنی پیش ساخته، پانل های گچی پیش ساخته، کاشی و سرامیک، انواع بلوک و آجر از جمله مصالحی هستند که در کارخانه تولید و سپس در اختیار سازندگان قرار می گیرند.
مصالح ساختمانی و کاربرد آن ها
خاک رس
خاک، ترکیبی از مواد عالی و معدنی است که در اثر هوازدگی و تخریب سنگ ها ایجاد می شود. خاک ها به دو دسته چسبنده و غیر چسبنده تقسیم می شوند و دارای دانه بندی ریز یا درشت هستند. سطحی ترین لایه سطح زمین خاک است که نوع آن به شرایط آب و هوایی، نوع سنگ اولیه، فعالیت موجودات زنده و منطقه جغرافیایی وابسته است.
خاک رس یکی از انواع خاک های چسبنده می باشد که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. این خاک نتیجه فرسایش سنگ های دگرگونی و آذرین است و به دلیل داشتن دانه های بسیار ریز آن را کلوئید نیز نامیده اند. نکته مهم در استفاده از این متریال، انتخاب نمونه ای با کیفیت از آن می باشد.
خاک رس بهترین متریالی است که می توان برای کنترل دمای ساختمان از آن استفاده نمود. استفاده از خاک رس به ایجاد پایداری گرما در ساختمان کمک می کند. از آن جایی که ساخت خانه ها به گونه ای است که در تابستان و زمستان هوای گرم یا سرد به داخل نفوذ می کند، استفاده از خاک رس در ساختمان سازی تا حد زیادی می تواند در تثبیت گرما و سرما و کنترل دما کارگشا باشد.
کاربرد خاک رس
از خاک رس در تولید مصالحی مثل آجر، کاشی، سرامیک، ملات گچ و خاک، سفته، ملات گل آهک، کاه گل و سفال استفاده می شود. دلیل اصلی استفاده از این ماده قیمت مناسب، سهولت استفاده و کندگیر بودن آن می باشد.
سنگ
یکی از مصالحی که از زمان های دور تاکنون از آن در ساختمان سازی استفاده می شود، سنگ است. سنگ به مواد جامد و سختی گفته می شود که از پیوند یک یا چند کانی تشکیل شده و به سه دسته کلی سنگ های آذرین، سنگ های رسوبی و سنگ های دگرگون تقسیم می گردد.
عنصر اصلی تمام سنگ ها سیلیس است اما با توجه به شرایطی که در آن شکل می گیرند شامل کانی ها و مواد تشکیل دهنده متفاوت خواهند بود. یکی از مزیت های استفاده از این متریال در دسترس بودن آن می باشد.
انواع سنگ ساختمانی
سنگ ها انواع مختلفی دارند که با توجه به مقاومت و کارایی لازم انتخاب و در امور گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند. سنگ هایی که در طبیعت یافت می شوند شامل سنگ گرانیت، سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ کوارتزیت، سنگ مرمریت، ماسه سنگ، سنگ گابرو و سنگ دیوریت می باشند.
در صنعت ساخت و ساز سنگ ها را به دو صورت طبیعی یا خام و غیر طبیعی یا کارشده مورد استفاده قرار می دهند. سنگ های طبیعی همان سنگ های رودخانه ای، سنگ های لاشه ای، سنگ های لایه ای و سنگ های کوهی هستند اما سنگ های کار شده به سنگ هایی گفته می شود که با توجه به کاربرد خود به طرق مختلف بر روی آن ها کار می شود. سنگ لوحی، سنگ چند وجهی، سنگ قواره ای و سنگ دو تیشه جزء این نوع سنگ ها می باشند.
کاربرد سنگ
همانطور که می دانید در کشور ما معادن سنگ به وفور یافت می شوند، از این رو در اکثر پروژه های ساخت و ساز از این نوع مصالح ساختمانی به دلیل قیمت مناسب، مقاومت بالا و سهل الوصول بودن استفاده می گردد.
تنوع بالای سنگ امکان استفاده از این متریال را در مکان های مختلف فراهم نموده است. از جمله کاربردهای این مصالح مقاوم و با دوام ساخت تونل ها، پل ها، کف سازی، پی سازی، نماسازی، سنگ چینی، دکوراسیون داخلی و ساخت پله می باشد.
